W roku 2020, kiedy wiele osób zaczęło pracować w domu w obecności dzieci, partnerów, zwierząt domowych i współlokatorów, ergonomia była ostatnią rzeczą, o jakiej myślano. Zasiadając przy prowizorycznych biurkach z kuchennego blatu lub z deski do prasowania, nikt nie zdawał sobie sprawy z tego, że kilka tygodni może trwać nieskończoność. Wiele firm ogłosiło, że nigdy nie powróci do tradycyjnych modeli biurowych, które miały w przeszłości. To pokazuje wyraźnie, że model pracy zdalnej zadomowi się u nas na dobre. Niezależnie od tego, czy praca na odległość odbywa się w trybie ciągłym czy doraźnie, przed nową rzeczywistością nie da się uciec. Oznacza to, że musimy zakończyć etap organizowania prowizorycznych biurek i stanowisk roboczych i spojrzeć na pracę w domu w inny sposób.
Praca z domu: wyzwanie czy szansa?
„Wykonywanie pracy można porównać do zawodowego uprawiania sportu”, mówi dr Mark Benden, kierownik wydziału i profesor nadzwyczajny, a także dyrektor Centrum Ergonomii na uniwersytecie Texas A&M. „Aby uzyskać najwyższy poziom wydajności, musimy dysponować tym samym sprzętem i tymi samymi narzędziami, co zawsze. Nie chcemy z nich rezygnować ani zastępować ich innymi za każdym razem, gdy zmieniamy miejsce. To samo dotyczy stanowiska pracy. Aby utrzymać odpowiedni poziom realizacji zadań, zmiana otoczenia powinna przebiec płynnie.”
Tę płynność poruszaliśmy w dwóch wywiadach przeprowadzonych zaraz po tym, jak pandemia powoli rozluźniła swój uścisk. Rozmowy koncentrują się na wyzwaniach i możliwościach związanych z pracą w domu.
Biurowe pomieszczenia i stanowiska pracy zostały zoptymalizowane pod kątem ograniczenia zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz zapewnienia jak najlepszego samopoczucia i jak najwyższej produktywności. Domowe biura to zupełnie inna sprawa. Dr Benden i Martha Parker, kierownik projektu i ergonomistka z Centrum Ergonomii uniwersytetu Texas A&M, omawiają bezprecedensowe wnioski płynące z serii badań przeprowadzonych wśród pracowników biurowych, którzy zmienili miejsce pracy z biura na dom. To pierwsze tego typu badanie oparte na niezwykle szerokim zakresie danych z systemu komputerowego, który przez wiele lat monitorował ponad 40 000 pracowników biurowych pod kątem 120 typów wskaźników. Zasadnicze pytanie brzmi: „Czy zdalnie można pracować równie efektywnie jak stacjonarnie?”
„Po około 45 dniach osoby badane odzyskały swój dotychczasowy poziom wydajności”, mówi Martha Parker. „To oznacza, że powrót do wydajności zawodowej i utrzymanie go w dłuższej perspektywie są możliwe”.
Jak poprawić ergonomię podczas pracy w domu
Dobra wiadomość jest więc taka, że można. Zdalnie można pracować równie efektywnie. Aby jednak nadać zmianie odpowiednie tempo i zapewnić stały poziom wydajności, musimy mieć w domu wydzieloną przestrzeń, w której da się odtworzyć ten sam sprzęt i tę samą konfigurację, co w biurze. W tym przypadku kwestia ergonomii nabiera jeszcze większego znaczenia. Siedzenie na krześle kuchennym każdego dnia wywoła w końcu nowe dolegliwości i spowoduje długotrwałe problemy zdrowotne. Jeden wniosek z badania zaskoczył wiele osób, w tym dr Bendena i Marthę Parker.
„Okazało się, że aktywność fizyczna osób pracujących stacjonarnie i tych pracujących zdalnie jest mniej więcej na tym samym — niestety zbyt niskim — poziomie. Mają za mało ruchu”, podkreśla Martha Parker.
Skoro praca w biurze domowym może być równie efektywna przy tej samej ilości aktywności, łatwo zrozumieć, dlaczego wiele firm utrzymało możliwość pracy zdalnej również po pandemii COVID-19. Istotna różnica polega na tym, że w biurach zdrowie i dobre samopoczucie pracowników są monitorowane przez pracodawcę i instytucje takie jak OSHA (Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy), podczas gdy w domu każdy musi zadbać sam o siebie. Prawdą jest, że kwestię ergonomii pomijamy dopóki nie zaczynamy odczuwać bólu pleców, karku lub nadgarstka. O tym, jak w prosty sposób poprawić ergonomię pracy w domu, rozmawiamy w drugiej części wywiadu.
„Najważniejsze jest dopasowanie”, mówi Martha Parker. „Dopasowanie do indywidualnych potrzeb. W tym kontekście należy rozważyć kilka istotnych elementów. Długość nóg, oparcie dla pleców, podparcie łokci. Szerokość siedziska. Wszystkie te elementy muszą zostać dopasowane odpowiednio do indywidualnych potrzeb i dopiero wtedy można przystąpić do regulacji wysokości krzesła względem biurka”.
Dla płynnego przejścia na pracę zdalną dr Benden proponuje posiadanie tej samej klawiatury, tej samej myszki i tego samego monitora, co w biurze. Z drugiej strony warto też zaopatrzyć się w stację dokującą i inne wyposażenie, aby zachować naturalne ułożenie głowy i szyi.
„Odległość oczu od monitora jest niezwykle ważna. Nieprawidłowe ustawienie monitora zdarza się zarówno w biurze, jak i w domu. Przede wszystkim odpowiednia wysokość … po długim siedzeniu zaczynamy w końcu się garbić i osuwać coraz niżej na krześle. Mamy wrażenie, że grawitacja wciąga nas pod ziemię. To dlatego, że monitor zwykle jest ustawiony za wysoko. Rzadko monitory są ustawione za nisko, może jedynie Shaquille O'Neal ma ten problem. Zwykle monitor jest ustawiony za wysoko. W takim przypadku wystarczy go obniżyć”.
Skoncentruj się na pozostaniu aktywnym i ruszaj się
Jednym z największych wyzwań, z którym wszyscy musimy się zmierzyć, jest zadbanie o aktywność fizyczną i ruch. Ani całodzienne siedzenie ani całodzienne stanie nie jest dla nas korzystne. Wprawdzie poziom aktywności w pracy zdalnej jest mniej więcej taki sam jak w pracy biurowej, to jednak — jak zauważyła Martha Parker — nadal jest on niewystarczający. Zalecany model to 20-8-2, czyli siedź przez 20 minut, następnie stój przez 8 minut i chodź lub ruszaj się przez kolejne 2 minuty. Jeśli wyjdziemy na zewnątrz lub na krótki spacer, aby zaczerpnąć trochę świeżego powietrza, nadal możemy wziąć udział w telekonferencji lub rozmowie. Aktywność fizyczna w trakcie pracy może mieć zbawienny wpływ na kreatywność i zdolność koncentracji oraz w równie dużym stopniu na zdrowie psychiczne i fizyczne.
Dr Benden podsumowuje: „Powinniśmy pamiętać, że z punktu widzenia ergonomii pracy nasza najlepsza pozycja to nasza następna pozycja. Zatem optymalizacja pozycji ciała przy pracy opiera się na koncepcji zmiany. Na tym polega cały sekret. Zadbamy o siebie, jeśli zaczniemy się ruszać.”
Wyniki obszernego badania dotyczącego pracy zdalnej zostały omówione w Części 1 rozmowy z dr Bendenem i Marthą Parker. O tym, jak zadbać o własne zdrowie i dobre samopoczucie można się dowiedzieć z Części 2.
